Κάποια μουσεία σε διδάσκουν πριν μπεις μέσα
Στην Τήνο υπάρχουν αρκετοί οικισμοί που μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ένα ζωντανό μουσείο παραδοσιακής ομορφιάς. Ένα απ’ αυτά τα χωριά-μουσεία παράδοσης της Τήνου είναι και το μεσαιωνικό χωριό Τριαντάρος, που έχει γεννήσει πολλούς εξαιρετικούς χτίστες της πέτρας. Στην είσοδο του Τριαντάρου σε υποδέχεται η προτομή του επισκόπου Μοσχονησίων Αμβροσίου Πλειανθίδη, που έχυσε μαρτυρικά το αίμα του το 1922 στη Μικρά Ασία, επειδή ήταν Χριστιανός και Έλληνας.
Μια βόλτα στην πλατεία του κάτω πηγαδιού (Ξυνάρι) είναι σαν ένας περίπατος πίσω στον χρόνο. Ξαποσταίνοντας στη βρύση μπορείτε να περιεργαστείτε τον εξοπλισμό του παλιού ελαιοτριβείου − τη μηχανή, τη βίδα και τη μεγάλη κωνοειδή πέτρα που συνέθλιβε τις ελιές.
Το ίδιο το κτήμα του Aeolis Tinos Suites, ανάμεσα στα χωριά Τριαντάρος και Μπερδεμιάρος, είναι ένα ζωντανό μουσείο παράδοσης. Πλάι στο ρυάκι, οι παλιές πέτρινες δεξαμενές, τα πατητήρια και το αλώνι με το αλέτρι είναι μερικά από τα σημάδια της παλιάς αγροτικής ζωής στην Τήνο. Στην ξενάγηση, θα δείτε πού φύτευαν τα ζαρζαβατικά και θα μυρίσετε το άρωμα απ’ τις παλιές λεμονιές και πορτοκαλιές που υπάρχουν ακόμα.
Το Σχολείο του Τριαντάρου, με τη φοβερή θέα απ’ το μπαλκόνι, κρύβει ένα καταπληκτικό μυστικό, που διδάσκει πολλά: Χτίστηκε το 1948 σε 50 μόλις ημέρες από τους κατοίκους που έβαλαν όλοι μαζί ένα χεράκι. Καλύτερη ομαδική διαμαρτυρία πολιτισμού ύστερα από έναν πόλεμο σπάνια να βρεις. Ας μην ξεχνάμε ότι η λέξη ‘σχολή’ προέρχεται από τη λέξη ‘σχόλη’ (ελεύθερος χρόνος εκτός δουλειάς… και ο τρόπος αξιοποίησής του).
Στα περισσότερα χωριά της Τήνου, υπάρχουν μικρά λαογραφικά μουσεία. Στην Αετοφωλιά λειτουργεί μουσείο Κεραμικής και στον Βώλακα Μουσείο Καλαθοπλεκτικής: μικρές, πολύτιμες ομορφιές που στόλιζαν την καθημερινότητα των κατοίκων της Τήνου, από τον πιο φτωχό μέχρι τον πιο πλούσιο.
Στο χωριό Πύργος της Τήνου λειτουργεί το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς. Τα εκθέματα είναι χρηστικά αντικείμενα από μάρμαρο, όπως γουδιά, αρχιτεκτονικά στολίδια (οικόσημα, φουρούσια, υπέρθυρα, κρήνες), αλλά και εκκλησιαστικά επιτύμβια, όπως και τα εργαλεία και τον μηχανολογικό εξοπλισμό των λατόμων και των μαρμαροτεχνιτών. Το Μουσείο των Πανορμιτών καλλιτεχνών βρίσκεται δίπλα στο σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά. Το πατρικό του σπίτι το έχουν κάνει μουσείο. Έχει φωτογραφίες, έπιπλα και οικιακά σκεύη που χρησιμοποιούσε ο καλλιτέχνης, καθώς και γλυπτά του.
Μόνιμη έκθεση με έργα του Τήνιου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά θα δείτε και στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, στη Χώρα, στο Πολυμέρειο, ένα ανακαινισμένο κτήριο του 1925.
Στον περίβολο της Εκκλησίας της Μεγαλόχαρης υπάρχει Πινακοθήκη, με πίνακες αυθεντικούς και αντίγραφα Τηνίων και μη. Στην πραγματικότητα, ο περίβολος της Παναγίας είναι γεμάτος από αξιοθέατα: Το Μουσείο του Αντωνίου Σώχου, με σκαλιστά αντικείμενα σε ξύλο και σε γύψο, το Μουσείο των Τηνίων καλλιτεχνών, το Σκευοφυλάκειο, ακόμη και το Μαυσωλείο της “Έλλης”, όπου φυλάσσεται τμήμα από την ιταλική τορπίλη, που χτύπησε το καταδρομικό “Έλλη” το 1940, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Σε μικρή απόσταση, στον κεντρικό δρόμο της Χώρας, υπάρχει το Αρχαιολογικό Μουσείο, χτισμένο στη δεκαετία του ‘60.
Η Βιβλιοθήκη της Μονής Κεχροβουνίου είναι επίσης αξιόλογη. Αριθμεί πάνω από 2.000 τίτλους.
Στο Σκλαβοχωριό σώζεται το πατρικό σπίτι του ζωγράφου Γύζη, που λειτουργεί ως Εκθετήριο με τα προσωπικά αντικείμενα των γονιών του.
Στο χωριό Κάμπος, στο παλιό Δημοτικό Σχολείο, λειτουργεί, από αρχές Ιουνίου έως τέλος Σεπτεμβρίου, το Μουσείο Τσόκλη, με έργα του ζωγράφου, αλλά και άλλων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, που συνδέονται με την εικαστική παράδοση που δημιούργησε ο Κώστας Τσόκλης. Το μουσείο ζωντανεύει με διαλέξεις από ιστορικούς Τέχνης, κινηματογραφικές ταινίες βασισμένες στη ζωή και το έργο σημαντικών καλλιτεχνών, κ.ά.
Το πρώτο μουσείο Γελοιογραφιών στην Ελλάδα, βρίσκεται στο χωριό Φαλατάδος της Τήνου. Το «Σπίτι του Σκίτσου» μένει ανοιχτό μέχρι τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου. Και ποιος δεν έχει ανάγκη από ένα χαμόγελο παραπάνω;…